In Veenendaal werd op 6 april de derde landelijke conferentie over de missionaire parochie gehouden, met als thema ‘Volg Mij’. Liefst 850 mensen waren aanwezig, zo’n 150 meer dan vorig jaar. Vooral uit het Aartsbisdom Utrecht was het aantal deelnemers toegenomen – een half jaar geleden ging in het aartsbisdom tijdens de Bisdomdag het traject van de missionaire parochie enthousiast van start. Na een Eucharistieviering was er in Veenendaal een plenair programma, in de middag gevolgd door enkele keuzeseminars. De dag werd afgesloten met muziek, getuigenissen en stille aanbidding.

Harm Ruiter is één van de organisatoren van de dag en toonde zich tevreden: “Ik word heel blij vandaag, dit is mijn dag van hoop. Tachtig procent van de aanwezigen is met een groep vanuit hun parochie gekomen, met als doel om hiermee aan de slag te gaan. We gaan terug naar de bron van God die van ons houdt en die ons verandert en daarmee gaan wij weer naar de wereld. Dit is niet de eerste conferentie over de missionaire parochie, in de afgelopen jaren kwamen steeds meer vragen vanuit de parochies om materialen en coaching. Het is duidelijk dat er een groeiend verlangen in de parochies is om hiermee van start te gaan.”

In zijn preek verwees kardinaal Eijk naar de 11 overgebleven apostelen, die van Jezus vlak voor Hij ten hemel opsteeg de opdracht kregen: ‘Gaat uit over de hele wereld en verkondigt het Evangelie aan heel de schepping.’ Kardinaal Eijk: “Wie eenmaal in Jezus gelooft als de Verrezen Heer heeft als opdracht Hem en zijn Evangelie aan de hele wereld uit te dragen. En te proberen alle mensen ertoe te brengen om een persoonlijke relatie met Jezus aan te gaan en te komen tot een persoonlijk gebedsleven en een diep geloof in Hem.” Aanvankelijk zijn de apostelen angstig, maar met Pinksteren geeft Jezus hen de Heilige Geest en daarmee moed om te getuigen van het geloof. De hogepriesters en schriftgeleerden proberen dit tegen te werken, “maar op zijn Hollands gezegd reageert Petrus met: jullie kunnen naar de pomp lopen. God heeft het eerste en het laatste woord!” aldus kardinaal Eijk.
In de huidige tijd is het niet veel anders: “Terwijl Nederland tot het begin van de jaren ‘60 nog een echt christelijke cultuur had, worden christenen nu gezien als een soort ‘wappies’, vreemde mensen met een rare geestesgesteldheid die de weg zijn kwijtgeraakt. Wij, religieuze wappies, doen ongeveer het ergste wat je in de huidige hyper-individualistische cultuur kunt doen. En dat is ingaan tegen de publieke opinie. Alleen thuis, achter de voordeur, mag je zoveel een religieuze wappie zijn als je wilt, maar niet in de openbaarheid.”
De overgrote meerderheid in onze samenleving is ervan overtuigd dat ze door hun autonomie zelf kunnen uitmaken wat voor hen de waarheid is. Maar de meeste mensen zijn daartoe niet in staat en volgen daarom de publieke opinie die ze zien als hun eigen mening, aldus kardinaal Eijk. “Als we echt van God houden en van onze medemensen als van onszelf, dan zetten we alles op alles om hen in de naam van Jezus te bevrijden uit de dwangbuis van de huidige publieke opinie. En hen even vrijmoedig als de apostelen de echte vrijheid te laten ontdekken van een persoonlijke relatie met Jezus. Hierin ligt de diepste motivatie om persoonlijk in woord en daad en als parochiegemeenschap missionair te zijn.”

Het plenaire programma startte met een vraaggesprek met Mirjam Spruit (stafmedewerker Centrum voor Parochiespiritualiteit) en Arnoud Drop (directeur Alpha Nederland), met als thema ‘leerling zijn’. Gevraagd naar wat ‘leerling van Jezus zijn’ voor hen betekent, antwoordde Mirjam Spruit: “Jezus roept mensen om Hem te vergezellen, om bij Hem te zijn. ‘Ga eens mee’, ‘leef met Mij’ – niet als in een klaslokaal, maar in relatie met Hem. Jezus spreekt ons hart aan: ‘volg Mij’. Het begrip leerling is mooi, want we leren ons leven lang.”
Arnoud Drop: “Het volgen van Jezus doet denken aan hoe wij leren. Met voordoen en nadoen. Dat doen we in de gewone wereld, maar in de Kerk proberen we mensen vaak vol te stoppen met kennis. We zien bij Jezus dat Hij mensen meeneemt en laat proberen. Ze worden uitgezonden om Hem na te doen. Met vallen en opstaan. Het begint met nieuwsgierigheid naar andere mensen, wat boeit jou? Dan krijg je ook nieuwsgierigheid terug van mensen en kan ik vertellen over wat mij beweegt. Jezus doet het ons continu voor. Hij ging zelf terug naar de berg en zocht contact met God. We zijn geen activisten, ga dus op zoek naar Gods liefde, naar Christus’ liefde voor jou. Heb je dat ervaren, dan kun je de wereld in.”

Fr. Gary Buckby en Stephanie O’Connor waren uit Birmingham naar Veenendaal afgereisd om hun ervaringen met parochievernieuwing te delen. Fr. Buckby: “Bij je wijding geef je als priester gehoor aan Gods roepstem, maar na een aantal jaren ben je toch vooral bezig met onderhoudswerk in de parochie. Het mooie van in een missionair team werken is dat ik dingen aan anderen kan overlaten, ik hoef niet alles zelf te doen. Ik heb ook blinde vlekken.”
Stephanie O’Connor voegde toe: “Mijn zwakheden worden gecompenseerd door de kracht van andere teamleden. En ik ben door dit werk spiritueel gegroeid. Want het werkt niet alleen door in het team en de parochie, maar er is ook sprake van persoonlijke geloofsgroei. Daar ben ik het levende bewijs van.”

Hadewijch Klaassen van de H. Titus Brandsma parochie (Wageningen e.o.) hield na de lunch het hoofdseminar: ‘Hoe kunnen we mensen helpen leerling van Jezus te worden?’. Dit seminar was met name bedoeld voor groepen die vanuit een parochie of geloofsgemeenschap naar de conferentie waren gekomen. Veenendaal ligt in het gebied van haar parochie, mede daarom was de afvaardiging van daaruit liefst 60 personen groot.
Klaassen zit al vijf jaar in het ‘bouwteam’, zoals ze dat in haar parochie noemen. Ze schetste vijf fases van de evangelisatie, die niet lineair zijn: “De persoon moet steeds besluiten nemen om een stap te zetten.” Het proces start met vertrouwen, dat betekent volgen Klaassen een relatie opbouwen met iemand die Christus nog niet kent en niet direct beginnen met kennisoverdracht. Via nieuwsgierigheid (stap 2) gaat het naar de derde stap – openheid. “Dit is de moeilijkste stap, hier gaat het om een drempel die je over moet. Mensen moeten hun eigen muren afbreken.” Vaak valt dit samen met een verandering in je leven – ziekte, verlies of werkeloosheid. Maar ook een andere levensfase kan hier een rol spelen. Klaassen: “Er kunnen diverse obstakels zijn die iemand ervan weerhouden deze stap te zetten. Wij moeten ook in deze fase naast de mensen staan. Bidden, er zijn. Wij hoeven niet te overtuigen, dat doet God. Wij lopen met hen mee.”
Tijdens de vierde stap (zoeken) willen mensen echt weten hoe het zit en gaan ze een geloofscursus volgen en dingen uitproberen, zoals aanbidding of de rozenkrans bidden. “Het is belangrijk om die mensen te helpen tot het besluit te komen om Jezus te gaan volgen,” aldus Klaassen. Daar moet volgens haar alles in de parochie op gericht zijn, anders kan het weer wegvloeien. “Kijk goed waar de mensen zijn en wat ze nodig hebben.”

De laatste stap is het ‘intentioneel leerling van Jezus zijn’ – ook een grote stap met consequenties voor het dagelijks leven. “Dat kan beangstigend zijn, dus ook daar moeten we bij zijn. Zo’n proces kan heel snel gaan, bijvoorbeeld tijdens een retraite, maar soms duurt het jaren.”
Klaassen adviseerde de aanwezigen om dit model als lens op hun parochies te zetten en langs de drie fases van pre-evangelisatie, kerygma (wie is Jezus en wat heeft Hij gedaan voor ons?) en catechese (Jezus beter leren kennen binnen de geloofsgemeenschap) met mensen op te trekken. De deelnemers kregen vervolgens de tijd om in groepjes te inventariseren wat er in hun parochies aangeboden wordt voor deze zoekende mensen, die nog niet aan catechese toe zijn. “De valkuil is om een opsomming van activiteiten te maken, maar het gaat nu eerst op het sluiten van vriendschap,” aldus Klaassen. “Alleen het kerkgebouw openen is niet genoeg, we moeten een brug slaan en mensen uitnodigen. In navolging van Christus is het belangrijk dat wij een intieme relatie met God onderhouden, authentieke vriendschappen sluiten en bewust missionair zijn.”

De dag sloot af met enkele korte getuigenissen over missionaire initiatieven in een aantal parochies. Ferdinand von Degenfeld (verantwoordelijk voor Divine Renovation in het Duitse taalgebied) schetste bovendien kort de situatie in Duitsland, alsook de verschillen en overeenkomsten met Nederland. “Verandering is altijd moeilijk,” zo zei hij, “mensen hechten aan wat bekend is.” Met een half uur aanbidding van het Allerheiligste werd de conferentie vervolgens afgesloten.

Leo Looman (boven, foto aartsbisdom) is vicevoorzitter van de St. Franciscusparochie (Apeldoorn en omgeving) en nam met een groep van 14 mensen uit deze parochie deel aan de dag. Hij is zeer enthousiast: “De dag was heel inspirerend. We zijn allemaal zoekend naar wegen om het geloof uit te dragen en er is veel enthousiasme bij de aanwezigen. We merken het ook in de parochie: laatst hadden we een bijeenkomst rond het synodale proces, die we verbonden met de missionaire parochie. In plaats van de acht mensen die zich hadden aangemeld, kwamen er veertig.”

Klik hier voor meer informatie over de missionaire parochie.

Foto’s: Ramon Mangold