Tijdens de maandelijkse Eucharistieviering in de kapel van de R.-K. Begraafplaats St. Barbara (Prinsesselaan 2 te Utrecht) heeft mgr. Hoogenboom op 5 juni het tabernakel van het gerestaureerde hoogaltaar gezegend. Dit altaar werd in 1876 vervaardigd door Friedrich Wilhelm Mengelberg en bevindt zich sinds 1995 in de kapel op de begraafplaats. Van juli 2022 tot april 2023 heeft het een grondige restauratie ondergaan.

Na afloop van de viering, waarin pastoor Boogers van de Utrechtse St. Martinusparochie concelebreerde, konden de aanwezigen het gerestaureerde altaar van dichtbij bewonderen. Miko Vasques Dias (rijksgediplomeerd restaurator) gaf daarbij uitleg op de door hem verrichte werkzaamheden. Pia Verhoeven (Erfgoedspecialist Museum Catharijneconvent/Consulent Kunstzaken Aartsbisdom Utrecht) lichtte vanuit kunsthistorisch perspectief de waarde van het gerestaureerde altaar toe.

Mgr. Hoogenboom zegent het tabernakel met wijwater en wierook

In zijn preek stond mgr. Hoogenboom stil bij de H. Bonifatius wiens gedachtenis deze dag werd gevierd. “Er is veel geschreven over de betekenis van zijn leven en werken voor Europa,” aldus de Utrechtse hulpbisschop, die stelde dat Bonifatius ijverde voor “eenheidsscheppende structuren.” Mgr. Hoogenboom: “Aldus heeft hij zowel in godsdienstig als in politiek opzicht veel bijgedragen aan eenheid op het Europese continent in een tijdsgewricht waarin de ‘Europese Unie’ nog lang niet bestond.”
“Voor het hedendaagse Europa is Bonifatius ‘Apostel van de hoop’, als degene die ons voorhoudt dat de mens niet kan leven zonder de goddelijke deugd van de hoop, die beantwoordt aan het verlangen naar geluk dat God heeft gelegd in het hart van iedere mens. In een tijd waarin zoveel mensen op het Europese continent, ook christenen, in verwarring zijn, op drift zijn, geestelijk en fysiek ontheemd, spoort Bonifatius ons aan om getuigen te zijn van het Evangelie van de hoop,” zo vervolgde mgr. Hoogenboom.

Toelichting door Pia Verhoeven

Mgr. Hoogenboom: “Kern van ons katholieke geloof dat ook de heilige Bonifatius heeft verkondigd, is dat God de Vader […] ons over de grens van ons aardse leven, de dood, in zijn reddende liefde vasthoudt. Het is hierom dat de Kerk ons vraagt om het lichaam van de overledenen met respect en liefde te behandelen vanuit het geloof in en de hoop op de verrijzenis.” De Eucharistie “geeft ons de voorsmaak van het hemelse gastmaal, waaraan wij eens verhopen te mogen aanzitten,” zo zei de Utrechtse hulpbisschop. “Het is dan ook zeer betekenisvol dat zich op deze begraafplaats een kapel bevindt waarin geregeld de heilige Eucharistie wordt gevierd.”

Het altaar is het middelpunt van de kerk, waarop in de Eucharistieviering het kruisoffer en de verrijzenis van Jezus Christus tegenwoordig worden. Mgr. Hoogenboom: “Omdat God onder de geconsacreerde gedaante van brood en wijn werkelijk aanwezig is, vraagt de Kerk dat wij de heilige Eucharistie met grote eerbied bewaren in het tabernakel. Dit woord is afgeleid van tabernaculum (= hut, tent).”
Als kerkjurist had de Utrechtse hulpbisschop voor deze gelegenheid opgezocht wat het kerkelijk wetboek over het tabernakel schrijft: “Het tabernakel waarin de allerheiligste Eucharistie bewaard wordt, dient in de kerk of kapel op een voorname plaats te staan, die zichtbaar is, smaakvol versierd en geschikt voor gebed” (canon 938, § 2 CIC/1983). Mgr. Hoogenboom: “Het is daarom passend om vandaag het gerestaureerde altaar te bewonderen en het inderdaad zeer smaakvol versierde tabernakel te zegenen op de gedachtenis van de heilige Bonifatius.”

Miko Vasques Dias vertelt mgr. Hoogenboom over de resultaten van de restauratie

Na afloop van de viering sprak bestuursvoorzitter dhr. Schyns de aanwezigen kort toe (foto links). Hij bedankte onder meer de fondsen en sponsoren die de restauratie financieel mogelijk hadden gemaakt en roemde de werkwijze van de restaurator.

Aanleiding voor de restauratie vormde de slechte staat waarin het hoogaltaar verkeerde: zo begon het af te brokkelen, liet de verf los en waren de afbeeldingen op het tabernakel aan het vervagen. Na uitgebreid onderzoek bracht erfgoedspecialist Pia Verhoeven advies uit aan het bestuur van de begraafplaats, waarna Miko Vasques Dias de restauratie uitvoerde. Dit deed hij “paneel voor paneel, in zijn eigen werkplaats in Amsterdam,” zo vertelde begraafplaatsdirecteur Karen Kolkhuis Tanke-Janssen aan het Utrechtse parochieblad ‘Martinus+’. Daarbij kwamen ook verrassingen aan het licht, zo werd een taalfout in de tekst op het tabernakel ontdekt. Er bleek ook sprake van onduidelijkheid over de positie van de vier evangelisten op het altaar. Besloten werd de volgorde uit 1903, de meest authentieke, aan te houden.