Romebedevaart: stadswandeling en Mis met kardinaal Eijk

De tweede dag van de deelnemers uit het Aartsbisdom Utrecht aan de Romebedevaart vanwege het Heilig Jaar stond in het teken van een uitgebreide stadswandeling. De pelgrims bezochten Romeinse ruïnes, prachtige kerken en fraaie fonteinen. Om 15.30 uur kwamen alle Utrechtse groepen samen voor de Eucharistieviering in de Santa Maria dell’Anima, waar de Nederlandse paus Adrianus VI ligt begraven. Hoofdcelebrant was kardinaal Eijk, die daarvoor zijn werkzaamheden tijdens het preconclaaf onderbrak.
Voor vertrek baden en zongen de pelgrims bij de ingang van hun verblijf. Startpunt van de stadswandeling was het Colosseum, vervolgens liepen ze naar de kerk van Cosmas en Damianus, heilige tweelingbroers en artsen naar wie ook de kerk in Abcoude is vernoemd. Deze basiliek heeft in de apsis nog de prachtige mozaïek voorstelling uit de zesde eeuw, toen de kerk werd gesticht. Daarop zijn onder anderen Petrus en Paulus afgebeeld, die aan de centrale Christusfiguur die afdaalt Cosmas en Damianus voorstellen. De tweelingbroers bieden aan Christus hun martelaarskrans aan.
Daarna gingen de pelgrims naar de barokke Sant’Ignazio kerk van de jezuïeten vanwege onder meer het fraaie plafond. Daarop is de ontvangst in de hemel te zien van Ignatius van Loyola (stichter van de Jezuïetenorde).
Bij alle Vaticaanse gebouwen die de groep passeerde, hing de vlag vanwege het overlijden van paus Franciscus halfstok. Via de route die voerde lang Romeinse overblijfselen en de Trevifontein bereikten de pelgrims de volgende kerk op het programma: de Santa Maria Sopra Minerva, met onder het altaar de schrijn van de H. Catharina van Siena en daar vlakbij het beeld van de verrezen Christus van Michelangelo. Voor de kerk staat het beeld van het olifantje van Bernini. Via onder meer het Pantheon en de Piazza Navona kwamen de pelgrims aan de bij Santa Maria dell’Anima, de kerk voor de Duitstaligen in Rome.
Kardinaal Eijk zei in zijn welkomstwoord dat hij blij was dat zoveel Nederlanders gehoor hebben gegeven aan de oproep om in dit Heilig Jaar op bedevaart naar Rome te gaan. “Paus Franciscus heeft voor dit Heilig Jaar als thema ‘Pelgrims van Hoop’ gegeven en hoop is het dragende fundament van ons bestaan.”
In zijn preek stond kardinaal Eijk stil bij het boek Handelingen, dat gaat over het begin van de Kerk. “Vanaf het moment dat Christus over de apostelen de Heilige Geest heeft uitgestort, beginnen zij het Evangelie te verkondigen. … Het was een moeilijke start. Maar de apostelen verkondigden het Evangelie met vrucht onder inspiratie van de Heilige Geest. … De Heilige Geest is de ziel van de Kerk, vanaf het begin zoals ook nu en tot aan het einde van de tijd.”
Ook de opvolgers van de apostelen, de bisschoppen, hebben bij de verkondiging van Christus en Zijn Evangelie in de loop der tijd de nodige moeilijkheden ondervonden, aldus kardinaal Eijk. Een van de opvolgers van de leider van de apostelen en eerste paus, Petrus, “ligt in deze kerk begraven: Adrianus VI, die voor ons een bijzondere betekenis heeft omdat hij in 1459 geboren is in de stad Utrecht.”
Kardinaal Eijk schetste kort diens levensloop, waarin hij onder meer leraar was van de jonge Karel V en toen deze eenmaal keizer was diens gezant in Spanje. Hij was zelf niet bij het conclaaf maar werd toch gekozen tot paus. “Dit ambt had hij nooit geambieerd en hij nam het alleen op zijn schouders uit eerbied voor God en de Kerk,” aldus kardinaal Eijk. De toestand van de Kerk was echter rampzalig en hij was vanwege zijn zuinigheid niet populair bij de Romeinse bevolking. Hij had echter te weinig medestanders om aan de misbruiken in de Kerk een eind te maken en werd ook nog eens geconfronteerd met pestepidemieën. Bovendien duurde zijn pontificaat kort: een jaar en twee weken. Paus Adrianus VI kwam volgens kardinaal Eijk eigenlijk te vroeg om de misbruiken in de Kerk te beëindigen. Daardoor kon de Reformatie doorzetten waardoor de Kerk een groot deel van Noord-Europa verloor. “Maar de Kerk, bezield als ze is door de Heilige Geest, heeft een groot zelfreinigend effect,” zo benadrukte kardinaal Eijk. “De tweede helft van 16de eeuw zou het daadwerkelijke verlangen naar het opheffen van wantoestanden zich in brede kringen binnen de Kerk doorzetten, waardoor een herstel van het kerkelijk leven bewerkt werd.”
Kardinaal Eijk trok vervolgens parallellen met de huidige tijd: “Ook nu daalt het aantal katholieken in Europa drastisch en al helemaal het aantal dat op zondag nog de vieringen bezoekt. Ook wij hebben te maken gehad met een ernstige epidemie: de coronapandemie. En ook de Kerk van nu kampt met diverse schandalen. In dit opzicht kunnen we veel leren van onze Utrechtse paus Adrianus VI. Het ernstig beleven van ons katholieke geloof en onze persoonlijke relatie met Christus werpt niet onmiddellijk vruchten af, maar de Heilige Geest werkt ook in een krimpende Kerk.” Kardinaal Eijk noemde het toenemend aantal catechumenen in met name de parochies in de steden. En een flink aantal parochies in het aartsbisdom maakt werk van missionaire projecten. “Misschien is het nog te vroeg om de echte vruchten van onze inzet te zien, zoals het ook in de tijd van Adrianus VI het geval was. Laten we echter met vol vertrouwen ons inzetten om ons katholieke geloof in Christus te verbreiden, biddend tot de Heilige Geest, die het moeizame begin van de Kerk vanuit Jeruzalem mogelijk heeft gemaakt.”
Aan het eind van de viering liepen de pelgrims in processie langs het graf van paus Adrianus VI, waarna kardinaal Eijk hen bij de uitgang een goed vervolg van hun bedevaart wenste.
Karin Nierop (parochie HH. Martha en Maria) is vooral mee met deze bedevaart vanwege het Heilig Jaar, zo vertelt ze. “Dat is heel speciaal, ook omdat het maar eens in de 25 jaar is. Daarnaast deel je met de mensen die meegaan het geloof, dat zorgt voor verbinding. Tijdens gesprekken en ook tijdens de vieringen in deze prachtige kerken. En wanneer maak je in je eigen parochie nou een volle kerk mee met meer dan 200 mensen die samen bidden en zingen? Waarschijnlijk alleen met Kerstmis. De saamhorigheid die je tijdens deze bedevaart ervaart is heel erg mooi.”
Nierop ging in 2019 al eens met een kleine groep naar Rome. “Sommige dingen heb ik dus al een keer gezien, maar heel veel ook niet. En mgr. Woorts vertelt heel veel achtergrond bij wat we zien, daardoor gaat wat je ziet ook echt leven. Door mee te gaan met bedevaarten – ik was de vorige keer ook mee naar Lourdes – leer je ook andere mensen uit je parochie kennen, van andere locaties. Dat is heel waardevol en enkele mensen die ik tijdens naar de bedevaart naar Lourdes leerde kennen, zijn nu ook mee.”
Gezinsprogramma
Zondagavond 27 april kwamen ook de pelgrims in Rome aan die deelnemen aan het gezinsprogramma. Elise Bangma-Mertens (medewerker Huwelijk en Gezin van het Aartsbisdom Utrecht) vertelt:
“Na een goed verzorgd diner werd er kort kennis gemaakt met iedereen. Ook was er een uitleg van de verschillende werkopdrachten die er zijn. Zo kunnen de kinderen (en natuurlijk ook de volwassenen) samen bouwen aan een kerk van Lego. De basis werd al meteen samen gebouwd, waarbij er verschillende compromissen worden gesloten. Mooi om te zien hoe dit de kinderen meteen verenigde. Er werden ook zogenaamde ‘engelen’ getrokken, met de bedoeling deze week extra lief te zijn voor die bepaalde persoon en hem of haar ook eens te verrassen, zonder dat je jezelf bekend maakt. Heel spannend natuurlijk, maar een mooie opdracht!
Na een goede nachtrust begon de maandag al vroeg met het gezamenlijk ontbijt. Daarna gingen de pelgrims op weg naar het Forum Romanum, de Palatijn en het Colosseum. Meneer André kent Rome heel goed en kon veel vertellen over de Boog van Constantijn en de verschillende ruïnes. Het Colosseum werd daarna bezocht met een Italiaanse of Engelse gids en iedereen was onder de indruk van de grootsheid en de details van dit imposante gebouw.
Na een korte pauze werd de San Clemente bezocht, waar we ook andere Nederlandse pelgrims tegen kwamen. Er werd getrakteerd op een lekker ijsje en dat maakte iedereen blij!
Er is ook een bijzondere pelgrim die deze week meereist met de gezinnen, namelijk Luce, de officiële mascotte van dit Jubeljaar. Zij reist elke dag met een ander gezin mee en schrijft al haar avonturen op in een dagboekje.
Terug in de Casa was het tijd voor de H. Mis en het diner. In de avond was er een verdiepingsmoment over de heiligheid, voor zowel de tieners als de ouders.
Ad Verest, priester uit het bisdom ‘s-Hertogenbosch, leidde de ouders in met een korte levensschets van Carlo Acutis. Daarna gingen ze in gesprek over de vraag of de heiligheid een bereikbaar doel is en zo ja, hoe de ouders hun (klein)kinderen kunnen helpen een geheiligd leven te leiden. Er ontstond een mooi, open gesprek, waarin eigen ervaringen werden gedeeld en waar we tot de conclusie kwamen dat we onze kinderen van Jezus willen leren houden; door voorbeeld, onderricht, gebed en offer. Ingrid en Hilde verzorgden een tieneravond met natuurlijk ook chips en frisdrank. Wat is heilig en kunnen wij heilig zijn? Hoe kunnen de tieners leven vanuit de vraag: wat zou Jezus doen? Een mooie afsluiting van een prachtige dag!”