In het Aartsbisdom Utrecht zijn door het proces van samenvoeging nu 49 parochies ‘nieuwe stijl’. “Hiermee is een belangrijke stap gezet in de richting van het doel van het pastoraal beleid: bewerkstelligen dat de geloofsgemeenschappen in de parochies van het aartsbisdom in de veranderende kerkelijke en maatschappelijke omstandigheden vitaal en missionair blijven.” Dat schrijft aartsbisschop Eijk in het pastoraal-liturgisch beleidsplan dat de bisdomstaf op 2 februari (Feest van de Opdracht van de Heer in de Tempel) publiceerde. Hierin worden ook liturgische centra aangewezen in de 49 nieuwe parochies.

De bisdomstaf wil over de implementatie van deze beleidsnota graag in gesprek met de parochiebesturen. Daartoe wordt binnenkort elk parochiebestuur uitgenodigd.

Eucharistisch centrum
Dit beleidsplan reikt kaders en begrippen aan die helpen om het liturgisch leven in de parochies zodanig te organiseren dat de viering van de Eucharistie er bron en hoogtepunt van het christelijk leven kan blijven. Want “ons katholiek geloof en kerk-zijn vindt zijn bron en hoogtepunt in de viering van de Eucharistie,” schrijft aartsbisschop Eijk. “Daarom is het voor de voortgang en opbouw van het geloofsleven in het Aartsbisdom Utrecht van essentieel belang dat gelovigen erop kunnen rekenen dat er nu en in de toekomst in elke parochie minstens één kerk is en zal blijven waar op de Dag des Heren altijd de Eucharistie wordt gevierd. We noemen deze kerk het eucharistisch centrum.”
Het eucharistisch centrum is de kerk waar vanaf 1 januari 2012 op zondagen en kerkelijke hoogfeesten de Eucharistie wordt gevierd. De aanwijzing van deze eucharistische centra in de parochies is geschied met instemming van de grote bisdomstaf nadat de bisschoppelijk vicarissen de pastoors van de parochies hebben gehoord. Over de beleidsnota zijn het Metropolitaan Kapittel en de Priesterraad van het Aartsbisdom Utrecht geconsulteerd.

Hoogtepunt
In sommige parochies was duidelijk welke kerk het eucharistisch centrum moet zijn. Dat geldt bijvoorbeeld voor (de meeste) parochies met basilieken. Steeds is bij de aanwijzing van het eucharistisch centrum rekening gehouden met aspecten als: het kerkgebouw biedt ruimte aan medeparochianen uit andere geloofsgemeenschappen; de esthetische en cultuurhistorische waarde van de kerk en haar inrichting; de bouwkundige staat; bereikbaarheid en parkeergelegenheid; de mogelijkheid voor ontmoeting na de viering. De aanwijzing van een kerk als eucharistisch centrum laat onverlet dat ook in de andere parochiekerken vooral op zondag geregeld de Eucharistie wordt gevierd. Aartsbisschop Eijk: “De ervaring leert ons dat het mensen aantrekt en dat het kerkbezoek toeneemt indien de liturgie van de Eucharistie op een waardige, inspirerende, verzorgde wijze wordt gevierd, op een vaste plaats, op een vaste tijd en overeenkomstig de liturgie van de Kerk.”

‘Krachten bundelen’
“Het aanwijzen van een eucharistisch centrum betekent beslist niet dat afbreuk wordt gedaan aan het belang en de plaats van welke plaatselijke geloofsgemeenschap of kerk dan ook,” benadrukt het beleidsplan. “Toch moeten wij onder de snel veranderende omstandigheden in Kerk en maatschappij onze krachten bundelen, ons concentreren op wat in het licht van ons geloof wezenlijk is en behouden moet worden. Dit betekent ook dat wij, hoe pijnlijk ook, in de organisatie van het liturgisch leven in de parochies ingrijpende keuzes moeten maken. De bisdomstaf is ervan overtuigd dat de parochie als gemeenschap van geloofsgemeenschappen aan aantrekkelijkheid en vitaliteit zal winnen als in ieder geval in het eucharistisch centrum gelovigen altijd op de zondag als de Dag des Heren kunnen samenkomen voor de Eucharistieviering: een viering die voor de hele parochie een bijzondere uitstraling mag hebben en van waaruit pastorale, catechetische en diaconale activiteiten ondersteund of gerealiseerd kunnen worden.”
Het is volgens de bisdomstaf duidelijk dat in de naaste toekomst menig parochiebestuur een antwoord moet formuleren “op de even pijnlijke als onontkoombare vraag welke kerk of kerken in de parochie gesloten moeten worden. Het is van groot belang dat parochiebesturen parallel aan de voorbereiding en uitvoering van hun beleid ten aanzien van sluiting van kerken een adequaat pastoraal-liturgisch beleid ontwikkelen.” Hiertoe heeft de bisdomstaf de begrippen ‘liturgisch steunpunt’ en ‘pastoraal steunpunt’ ontwikkeld. Zie daarvoor de bijlagen bij dit bericht.

Voor het beleidsplan, een toelichting op de begrippen ‘liturgisch steunpunt’ en ‘pastoraal steunpunt’ en de lijst met eucharistische centra klik hier.