De afgelopen maanden is in de parochie Thomas a Kempis en het Stedelijk Museum Zwolle onderzoek gedaan naar het gebeente van Thomas a Kempis. De schedel en beenderen zijn uit hun reliekkist gehaald en fysisch-antropologisch onderzocht. Het onderzoek had tot doel de conditie van het gebeente te bepalen. Thomas a Kempis (1380-1471) werd begraven in het klooster Sint-Agnietenberg bij Zwolle, waar hij het grootste deel van zijn leven doorbracht.

In het klooster Sint-Agnietenberg schreef hij ook zijn beroemde werk ‘De navolging van Christus’, na de bijbel het meest verspreide religieuze werk ter wereld. Zijn stoffelijk overschot werd in 1672 opgegraven. Het gebeente ligt sinds 1674 in de huidige reliekkist en vanaf 1897 in een glazen binnenkist. Sindsdien was er niet meer gekeken naar de staat van het geraamte.

‘Custos reliquiarum’
De parochie heeft samen met het Stedelijk Museum Zwolle en hulpbisschop H. Woorts de reliekschrijn opengemaakt. Mgr. Woorts is als ‘custos reliquiarum’ van het Aartsbisdom Utrecht verantwoordelijk voor het beheer van de relieken binnen het bisdom. Bij het uitnemen van de schedel sprak mgr. Woorts een gebed uit.
Het onderzoek heeft uitgewezen dat de beenderen in redelijke conditie zijn. De bewaaromstandigheden bleken goed, maar worden nog verbeterd door moderne materialen van conservering toe te passen. Hierdoor wordt verder verval vertraagd. Alle voorwerpen die genoemd worden in het opgravingsverslag uit 1672 zijn nu nog aanwezig, behalve enkele botjes die in de zeventiende eeuw als reliek zijn verspreid. Het fysisch-antropologisch onderzoek bracht aan het licht dat het inderdaad om het skelet van een zeer oude man gaat, die ongeveer 1,76 meter lang was.

Reconstructie van de schedel
De betrokkenen bij het onderzoek waren onder de indruk van de goede staat van de schedel. Initiatiefnemer van het onderzoek Ton Hendrikman en de conservator van het Stedelijk Museum Zwolle Marjan Brouwer hoopten dat het mogelijk was een driedimensionale reconstructie te maken van de schedel, zodat de wereld kennis zou kunnen maken met het ware gezicht van Thomas a Kempis. Het museum wilde die reconstructie tonen op de expositie ‘Aan God gehecht. De Moderne Devotie in Zwolle’, die vanaf 15 oktober 2011 wordt georganiseerd.
Helaas had de schedel geen aangezicht meer. Alleen een klein stukje onderkaak met een kies is van het gezicht bewaard gebleven, te weinig om een betrouwbare reconstructie te kunnen maken. “Thomas a Kempis laat zich niet in beelden vatten. En dat is ook geheel in de geest van zijn werk ‘De Navolging van Christus’, waarin wordt gesteld dat een mens niet moet zoeken naar roem en andere wereldlijke zaken, maar als bescheiden persoon moet leven voor God,” aldus een woordvoerder van het museum.

Foto’s: Joop van Putten