Na bijna twee jaar corona missen kerkgangers het fysiek samenkomen in de kerk het meest. Dat blijkt uit een onderzoek van Actie Kerkbalans, waarvan de resultaten op 21 januari tijdens een digitale persconferentie zijn gepresenteerd. Bijna de helft van de ondervraagde kerkleden noemt het fysiek aanwezig zijn bij diensten en vieringen als grootste gemis. Dit is een opvallend verschil met vorig jaar, toen het samen zingen het meest werd gemist.

Het afgelopen jaar volgde de meerderheid van de kerkleden diensten of vieringen van hun kerk online. Twee derde vond dit prettig, maar toch blijkt er een duidelijke voorkeur voor fysiek samenkomen. Deze voorkeur is sterk toegenomen in vergelijking met 2020: 48 procent van de kerkleden noemt fysieke aanwezigheid als het grootste gemis in coronatijd, ten opzichte van 34 procent in 2020. Samen zingen, wat vorig jaar het meest werd gemist, wordt dit jaar door 39 procent van de kerkleden genoemd als belangrijkste gemis. Daarna volgen de ontmoetingen met medekerkleden (28 procent).
In antwoord op de vraag ‘Wat betekent de kerk waar u lid van bent voor u?’ komt wat betreft de katholieke respondenten op de eerste plaats: “De kerk is voor mij een plek waar we samen de sacramenten vieren.” Met op een gedeelde tweede plaats “…waar ik mijn geloof kan delen met anderen” en “…waar we er zijn voor elkaar.”

Duidelijk signaal: ‘samen kerk-zijn’ heeft grote waarde
“De uitkomst van het onderzoek is een duidelijk signaal dat veel kerkgangers de contacten missen die ze hebben via hun kerk,” aldus Anna Kruse, woordvoerder van Actie Kerkbalans. “De kerk voorziet in een behoefte van leden om elkaar te zien, betrokken te zijn bij elkaar, samen het geloof te delen en de sacramenten te vieren. Juist het ‘samen kerk-zijn’ heeft grote waarde. In coronatijd is dit minder mogelijk. Nu de crisis langer duurt, gaan kerkleden dan ook vooral het contact en de betrokkenheid bij elkaar meer missen.”

Livestream gewaardeerd, toch liever fysiek
Vieringen via de livestream worden gewaardeerd. 47 procent van de kerkgangers volgt diensten online en 69 procent van deze mensen heeft dit als prettig ervaren. Toch wil 45 procent van deze groep bij voorkeur niet op digitale wijze betrokken blijven. “Dit laat zien dat kerkgangers digitale vieringen waarderen wanneer het niet anders kan, maar liever terugkeren naar fysieke samenkomsten zodra de crisis voorbij is,” aldus Kruse. Van alle respondenten geeft 63 procent de voorkeur aan het fysiek samenkomen. Van de kerkleden die regelmatig (minstens eens per maand) naar de kerk gaan, is dit zelfs 90 procent.
Er zijn ook onderdelen van kerk-zijn in coronatijd die kerkgangers graag zouden behouden. Bijna 40 procent van de kerkgangers vindt het prettig ook in de toekomst kerkdiensten op een ander moment te kunnen terugkijken of -luisteren. Van de respondenten wil 33 procent digitaal kunnen blijven meeleven met kerkdiensten en 21 procent wil blijven geven aan de collecte via een app of QR-code.

Actie Kerkbalans
De resultaten komen voort uit onderzoek dat onderzoeksbureau Citisens in opdracht van Actie Kerkbalans uitvoerde onder zo’n 2.000 leden van de vier betrokken kerkgenootschappen. Actie Kerkbalans is een gezamenlijke actie van de Rooms-Katholieke Kerk, de Protestantse Kerk, de Oud-Katholieke Kerk en de Evangelische Broedergemeente. Met de actie vragen zij hun leden jaarlijks een financiële bijdrage voor de eigen parochie of gemeente.
In het onderzoek werd kerkleden ook gevraagd naar hun betrokkenheid bij Actie Kerkbalans. Bijna alle kerkleden (93 procent) zijn bekend met Actie Kerkbalans en driekwart vindt de actie belangrijk voor de toekomst van hun kerk of parochie. Kerkgangers geven vooral graag voor hun plaatselijke kerk en dan met name voor concrete doelen zoals het gebouw en de pastorale beroepskrachten. Daarnaast blijkt dat veel leden (44 procent) het heel belangrijk vinden als hun kerkbestuur laat weten waar giften voor zijn gebruikt.
De Actie Kerkbalans wordt dit jaar gehouden van zaterdag 15 januari tot zaterdag 29 januari. Duizenden vrijwilligers zamelen in deze periode geld in voor hun plaatselijke kerk. Ook in de parochies in het Aartsbisdom Utrecht wordt volop aandacht gevraagd voor de Actie Kerkbalans. Zo maakte pastor Mauricio Meneses na afloop van de Eucharistieviering in de St. Martinuskerk (Hoogland) even tijd voor een Kerkbalanspromo voor de parochie OLV van Amersfoort.

Lees hier het complete onderzoek Actie Kerkbalans start 2022.