De laatste twee dagen van hun bedevaart brachten de Utrechtse pelgrims door in Lissabon. De ene groep vloog op 15 juni (Sacramentsdag) aan het begin van de middag terug naar Nederland, de andere groep in de avond. Lissabon was met name op het programma gezet omdat het de geboorteplaats van Antonius van Padua is – Padua verwijst naar de plek waar deze heilige is overleden. Antonius is een beschermheilige van Portugal en is in Lissabon op vele manieren present: ook in de vorm van een ‘levend standbeeld’.

Op 14 juni vierden de pelgrims eerst gezamenlijk de Mis in de kerk van Cristo Rei, onder het immense Christusbeeld dat vanaf de overzijde van de rivier de Taag over Lissabon uitkijkt. Het beeld lijkt op het bekende beeld van Christus Verlosser dat over Rio de Janeiro uitkijkt. Pastor Johan Rutgers begon zijn preek met een ‘bekentenis’: voorafgaand aan deze prediking had hij zich nooit zo in Antonius van Padua verdiept – “de Kerk kent immers zoveel heiligen.” Maar de levensloop van Antonius van Padua, die eerst Augustijn was maar Franciscaan werd en slechts 36 jaar werd, inspireerde Rutgers: “Deze heilige ging voor mij leven. Juist zijn keuze opnieuw te beginnen, kan ons inspireren. Je richten op wat komen gaat en in beweging komen. Dat is ook de kern van onze bedevaart – in beweging komen. Zoals Jezus Zijn leerlingen met een missie op weg stuurt in het Evangelie van vandaag. Opvallend is dat Hij zegt dat ze niets mee moeten nemen en niemand onderweg moeten groeten. Als we dan naar onszelf kijken, hebben we het nodige bij ons. Maar dat betekent niet dat we tegen Zijn eisen ingaan. Wel is van belang welke plek je de dingen, zowel in je fysieke koffer als psychisch, in je leven geeft. Jezus vraagt ons om er niet onder gebukt te gaan. Zodat we Jezus’ liefdevolle Evangelie in ons hart kunnen toelaten en in praktijk brengen. Om net als Antonius van Padua mensen van vreugde te zijn. Want God heeft ieder van ons persoonlijk uitgekozen en gezalfd met Zijn Heilige Geest. Je gaat dus nooit alleen op pad als je durft te kiezen om te gaan in de naam van de Heer,” aldus Rutgers.

Vervolgens bezochten de pelgrims de kerk van het Hiëronymietenklooster, een enorm bouwwerk. Ook gingen ze naar de kerk van Antonius van Padua, die gebouwd is op de plek van zijn geboortehuis, en de naastgelegen kathedraal van Lissabon. In de crypte van de Antonius van Padua kerk deden vele pelgrims een kort gebed, buiten was een gezamenlijk moment van gebed en gezang om dit moment van de bedevaart te markeren.

Alle Utrechtse pelgrims brachten op 15 juni ‘s ochtends een bezoek aan de Toren van Belém. Die werd in de zestiende eeuw gebouwd om de ontdekkingsreizen van Vasco da Gama en de Portugese macht in die tijd te markeren. Het staat net als het Hiëronymietenklooster op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.

Hier scheidden de wegen van de pelgrims: de eerste groep vertrok rond 11 uur richting vliegveld. De pelgrims met de late vlucht hadden om 12.00 uur een zendingsviering in de sacristie van de Dominicanenkerk. Mgr. Woorts benadrukte dat het bijzonder was om met Sacramentsdag in Lissabon te zijn: “In het Heilig Sacrament is Christus onder ons aanwezig, ook als we onderweg zijn.”
Mgr. Woorts preekte tijdens deze viering onder meer over zijn eigen roeping tot het priesterschap, die zich ontwikkelde toen hij misdienaar was. Toen hij een keer dacht ‘dienst’ te hebben, bleek dat niet nodig te zijn. De priester zei hem in de kerk plaats te nemen. “Maar terwijl ik achterin de kerk zat, kreeg ik heel sterk de ervaring dat mijn plek bij het altaar was – ‘je plaats is daar’.” De Utrechtse hulpbisschop deelde (dit deel van) zijn roepingsverhaal “omdat ook u geraakt wordt en een roeping heeft, iets waartoe de Heer u roept. Ik hoop dat we door de viering van de Heilige Eucharistie dit mogen ervaren: dat Hij bij ons is en met ons meetrekt. Jezus zegt: ‘Mijn vrede geef ik u’, daarmee mogen we straks weer naar huis, om die vrede te verspreiden.”

In de middag ging een aantal pelgrims naar één van de kerken in Lissabon voor aanbidding van het Heilig Sacrament (vanwege Sacramentsdag, foto midden boven: de afgeladen kathedraal en rechts: de St. Nikolauskerk). Anderen verkenden de binnenstad of rustten uit op een terras.

Lanny Kosim uit Amsterdam ging vorig jaar mee met het Aartsbisdom Utrecht naar Polen. “Ik wilde heel graag ook naar Fatima om Maria te vereren en om mee te vieren dat de verschijningen van Maria dit jaar honderd jaar geleden plaatsvonden. Maar ook om meer te weten te komen wat er in Fatima is gebeurd en wat daarvan de betekenis is. Daar hebben de pastores van deze bedevaart veel over verteld.”
Fatima maakte veel indruk, waarbij ze vooral werd geraakt door de processies: “Bij de Lichtprocessie en de Sacramentsprocessie moest ik zelfs huilen, dat kon ik niet remmen. Gelukkig had ik een hoed op.” Met haar medepelgrims is er een goede onderlinge sfeer. “En in deze groep zijn ook wat jongere mensen. Ik hoop dat dit doorzet en dat een nieuwe generatie zich laat raken door het geloof,” zo zegt ze.

Lanny Kosim (met hoed) geknield tijdens de Sacramentsprocessie in Fatima (foto: Ramon Mangold)

Mgr. Woorts kijkt met dankbaarheid terug op deze bedevaart: “We hebben als pelgrims veel mogen ontvangen van de Heer, van Maria en van elkaar. Er is intens gebeden en feestelijk gevierd, vooral de Eucharistievieringen, de Sacramentsprocessie en de Lichtprocessie. Om juist in dit jubileumjaar in Fatima te zijn, met elkaar als groep van ons Aartsbisdom Utrecht, was een grote vreugde. En door allen die wij hebben meegenomen in ons hart en onze gebeden, waren er nog veel meer mensen in Fatima aanwezig.”