Kardinaal Eijk ontving op 27 oktober tijdens een bijeenkomst in de Pontificia Università Urbaniana te Rome de cultuurprijs ‘San José Sanchez del Rio Martire’. Vertegenwoordigers van diverse overheden, het leger en leden van het corps diplomatique waren aanwezig, onder wie de Nederlandse ambassadeur bij de Heilige Stoel, mevrouw Caroline Weijers. De prijs is een initiatief van de Fondazione Giuseppe Sciacca, opgericht ter nagedachtenis aan de student Giuseppe Sciacca, die omkwam bij een parachutesprong en tijdens zijn korte leven “blijk gaf van een sterke morele integriteit,” aldus de stichting. De cultuurprijs werd eerder toegekend aan onder anderen paus Benedictus XVI, kardinaal Turkson en kardinaal Bagnasco.

De Fondazione Giuseppe Sciacca reikt jaarlijks onderscheidingen uit in verschillende categorieën, variërend van wetenschap en kunst tot sport. Dit jaar was de 17de editie. De cultuurprijs vanwege ‘het verdedigen van het geloof’ die kardinaal Eijk uit handen van minister van Binnenlandse Zaken Matteo Salvini in ontvangst mocht nemen, is vernoemd naar de jonge Mexicaanse martelaar José Sánchez del Río. Deze jongen weigerde zijn geloof te verloochenen en werd daarom in 1928 door soldaten vermoord.

Kardinaal Eijk sprak zijn “zeer grote dankbaarheid” uit jegens de jury: “Ik zeg met diepe overtuiging dat deze onderscheiding op de eerste plaats aan de Heer Jezus Christus is toegekend. Hij heeft mij geroepen tot het priesterschap en het bisschopsambt. En dat niet alleen: Hij heeft mij ook de genade en de kracht gegeven om priester en vervolgens bisschop te zijn en de genade om hierin te volharden.”
Hij verwees tevens naar de Mariale bereidheid om alles te doen wat God vraagt, hetgeen “mijn bisschoppelijke wapenspreuk helder tot uitdrukking brengt: ‘Noli recusare laborem’, dat wil zeggen ‘weiger niet het werk of het lijden en de inspanningen’ die gepaard gaan met de verkondiging van het christelijk geloof volgens de leer van de Kerk in onze tijd.” Het is een variatie op de woorden die de H. Martinus kort voor zijn sterven tot Christus richtte. “Martinus, ernstig ziek, was bereid om te herstellen en nog verder te werken voor Christus, evenals hij bereid was om te sterven. Mijn wapenspreuk drukt mijn verlangen uit om iets te hebben van deze houding van Martinus,” aldus kardinaal Eijk.
Hij noemde vervolgens een aantal momenten waarop hij deze houding met name nodig had: zoals rond zijn benoeming tot bisschop van Groningen en zijn bisschopswijding, in de zomer van 1999. Maar ook tijdens de noodzakelijke reorganisaties in dat bisdom en later in het Aartsbisdom Utrecht.
“Op de derde plaats verdient deze onderscheiding de generatie van priesters en leken, geboren in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw, die mij hebben gevormd als leerling van Jezus en als priester.” Hij noemde met name pastoor Joris Laan, “die in het nu alweer zo lang geleden 1969 pastoor werd in mijn geboorteplaats: een dorp dat direct aan Amsterdam grenst en, samen met hem, zijn huishoudster: allebei personen die het ware geloof hebben behouden in een periode van heftige spanningen en polarisatie binnen de Nederlandse Kerk.” Maar ook de rector, de spirituaal en de docenten van het seminarie “die op doorslaggevende wijze aan mijn priesterlijke vorming hebben bijgedragen,” zijn promotor pater Abelardo Lobato OP aan het Angelicum, Elio kardinaal Sgreccia en “mijn onvergetelijke docent in de bio-ethiek en Carlo kardinaal Caffarra.”
Kardinaal Eijk: “Dankzij de hier genoemde personen, en vooral dankzij Jezus, en in hun naam ontvang ik vandaag met grote dankbaarheid de onderscheiding ‘San José Sanchez del Rio Martire’.” De bijbehorende gift bestemt de Utrechtse aartsbisschop “voor diaconale liefdewerken in het Aartsbisdom Utrecht.”

Klik hier voor het dankwoord van kardinaal Eijk