Januari 2014

Zoekt u een goed voornemen voor 2014?

Het Nieuwe Jaar begint in de Kersttijd. Hierin vieren we dat het Woord van God, Zijn Zoon, voor ons mens is geworden. Dit is een nieuw begin in de geschiedenis van de mensheid. Kunnen we hieruit niet een voornemen putten om een nieuw begin te maken in ons leven?
In het Kerstevangelie dat in de Nachtmis wordt voorgelezen, horen we hoe een aantal mensen omgaat met de komst van Christus in deze wereld. Onder hen bevinden zich twee geweldige voorbeelden: Maria en Jozef.

In 1964 hield Paulus VI tijdens een reis naar Israël in een preek te Nazareth het Heilig Huisgezin – Maria, Jezus en Jozef – voor als een school. Wat kunnen we in die school dan leren? Op de eerste plaats een “les in stilte,” aldus Paulus VI:

“Hier wordt in ons de waardering herboren voor het zwijgen in stilte, die bewonderenswaardige en onmisbare conditie
van de geest; in ons die worden belaagd door zoveel lawaai, de kopzorgen en de crisissen van onze
moderne, luidruchtige en overgevoelig geworden wereld. O stilte van Nazareth, onderricht ons de meditatie, de
innerlijkheid, de bereidheid om te luisteren naar goede ingevingen en de woorden van ware meesters.”

Jozef is een man van wie ons in de Heilige Schift geen enkel woord is overgeleverd. Hij wordt helemaal gekenmerkt door zwijgen. Het is geen zwijgen uit boosheid, halsstarrigheid, neerslachtigheid of omdat hem de woorden ontbreken. In zijn stilzwijgen ligt de bereidheid besloten om te luisteren naar wat God te zeggen heeft.

Het stil zijn en zwijgen is een element van de gehoorzaamheid. Dit is geen populaire eigenschap in de huidige samenleving. Deze begrijpt niet wat het christelijk geloof onder gehoorzaamheid verstaat. Zij denkt al gauw aan het misbruik dat van gehoorzaamheid werd gemaakt door totalitaire dictaturen, ook in het Europa van de vorige eeuw. Daarom wordt bij gehoorzaamheid op de eerste plaats gedacht aan het gehoorzamen onder dwang. De gehoorzaamheid waar het christelijk geloof om vraagt, is echter iets heel anders.
Gehoorzaamheid in christelijke zin is de innerlijke openheid waardoor wij niet alleen met de oren, maar ook met ons innerlijk kunnen horen wat een ander zegt en daardoor diens woorden in ons laten weerklinken en doorklinken. Deze openheid is nodig om te weten wat een ander, in dit geval God, ten diepste beroert, en daar gevolg aan te geven. Dit innerlijk horen vergt dat de luisteraar weet te zwijgen en stil te zijn.

Dit gebeurt er met Gods Woord in Jozef door zijn zwijgen en innerlijke stilte. Zonder tegenwerpingen, zonder te vragen naar het hoe en waarom, geeft hij edelmoedig gehoor aan Gods verzoek om Maria tot zijn vrouw te nemen en zorg te dragen voor Jezus, van wie hijzelf niet de vader is. Het is niet het uiterlijk opvolgen van een bevel onder dwang, maar een ja op Gods verzoek van binnenuit. De zorg voor Jezus brengt hem tot liefde en ook tederheid voor Hem.

En Maria? Van deze hoofdrolspeelster bij de geboorte van Jezus zijn slechts zeven uitspraken opgetekend in de Evangelies. De bekendste is haar antwoord op de aankondiging van aartsengel Gabriel dat zij de moeder van Gods Zoon zal worden: “Zie de dienstmaagd des Heren. Mij geschiede naar uw woord.”
Het Woord Gods krijgt in haar innerlijk alle gelegenheid zich te verwezenlijken. In het Evangelie wordt tweemaal uitdrukkelijk vastgesteld dat Maria al deze woorden in haar hart bewaarde en bij zichzelf overwoog (Luc. 2,19.51).

Ook wij zullen er goed aan doen ons voor te nemen om terug te keren tot iets van stilte en verwondering. Ons innerlijk leven wordt, als we niet uitkijken, onderdrukt door het lawaai van het moderne leven. Dit wordt er niet beter op door de ontwikkeling van de sociale media en nieuwe communicatietechnieken. Deze zijn voor velen een doel op zich geworden, in plaats van wat ze werkelijk zijn: uitstekende hulpmiddelen.
Het zou een goed voornemen zijn om in ons innerlijk te duiken en daar de diepere vragen van ons leven toe te laten. Het stilzwijgen in de zin van een innerlijke openheid en gehoorzaamheid tegenover Gods mens geworden Woord is een onmisbare voorwaarde voor een echt nieuw begin in ons leven.