“Uitgerekend op deze diakendag van het Aartsbisdom Utrecht vieren we de gedachtenis van een diaken, de heilige Vincentius,” zo zei mgr. Eijk in zijn welkomstwoord tijdens de Eucharistieviering aan het begin van de jaarlijkse diakendag op zaterdag 22 januari. In zijn homilie stond de aartsbisschop dan ook uitgebreid stil bij de heilige Vincentius, de Spaanse diaken die in het jaar 304 stierf als martelaar. In de kapel van Dijnselburg bij Zeist hadden zich zo’n veertig permanente diakens en hun echtgenotes verzameld.

Vincentius was de rechterhand van de bisschop van Zaragoza, die stotterde en zich onhandig uitdrukte. Tijdens de christenvervolgingen aan het begin van de vierde eeuw werden zij opgepakt. Al snel begreep de verantwoordelijke stadhouder, Dacianus, dat niet de bisschop maar Vincentius zijn eigenlijke tegenstander was. Deze werd dan ook gemarteld, “maar een diaken krijg je niet zomaar klein”, aldus mgr. Eijk. En zelfs na diens dood bleek het nog niet zo gemakkelijk om van Vincentius af te komen: zijn lijk werd op een veld gegooid als prooi voor roofvogels en andere vleesetende dieren, maar die durfden hem niet te naderen omdat een kraai hem beschermde.

‘Stem van Christus’
Volgens mgr. Eijk is Vincentius een inspiratie voor velen: “Tot op de huidige dag is Vincentius de stem van Christus. En eigenlijk leek Vincentius heel erg veel op Degene die hij als diaken, als dienaar vertegenwoordigde: Jezus Christus.” De diaken stelt in zichzelf heel speciaal de dienstbaarheid van Jezus Christus jegens allen present, vervolgde de aartsbisschop: “Dat doet hij via zijn bijdrage aan de liturgie, aan de verkondiging en in zijn speciale rol bij de diaconale liefdewerken.” De diaken levert dan ook een bijzondere bijdrage aan het aanwezig zijn én blijven van de Heer in Zijn Kerk. En hierin “is Vincentius voor alle diakens over de hele wereld maar ook in ons aartsbisdom een blijvend, inspirerend voorbeeld,” zo besloot mgr. Eijk.

Primeur
Na de Eucharistieviering volgde een presentatie door twee diaconale werkers, Ina van de Bunt-Koster en Herman Rolfes. Van de Bunt ging hierbij onder meer in op de visie en taken van de diaconale werkers, zoals het begeleiden van PCI-en, de begeleiding van de diaconale organisatie in de parochie, de ondersteuning van de profielhouders en cursusontwikkeling en toerusting. Van de Bunt had ook een primeur voor de diakens en hun echtgenotes: het jaarlijkse diaconale werkbezoek van mgr. Eijk zal dit jaar plaatsvinden op vrijdag 11 november. “In het daarop volgende weekeinde proberen we de diaconie een beetje in de schijnwerper te krijgen,” vertelde Van de Bunt.
Tot besluit van het ochtendprogramma vertelde mgr. Eijk de diakens over een aantal recente ontwikkelingen, zoals de verbouwing van het bisschopshuis aan de Maliebaan, de parochiesamenvoeging en de samenwerking met het bisdom Haarlem-Amsterdam voor wat betreft de opleidingen. Hij besloot met de heuglijke mededeling dat er per 1 april een bisschoppelijk gedelegeerde voor de permanent diakens wordt aangesteld: Geert Hoes. Deze stelde zich vervolgens kort voor.

‘Vrede stichten’
Het middagprogramma bestond uit een lezing door prof.dr. A.H.M. van Iersel, bijzonder hoogleraar vraagstukken geestelijke verzorging bij de krijgsmacht aan de Faculteit Katholieke Theologie van de UvT. Hij sprak over ‘Vrede stichten als opdracht van de diaken. Als parochiegemeenschap werken met de katholieke sociale leer omtrent vrede’. In zijn inleiding zei Van Iersel dat hij het in zijn loopbaan als theoloog, “en in de nu ruim tien jaar dat ik permanent diaken mag zijn, als een voorrecht [heeft] ervaren steeds te mogen werken op het sociaal en maatschappelijk terrein van het kerkelijk werk aan vrede, gerechtigheid en verzoening. […] Een diepere verankering van het vredeswerk dan in het kindschap Gods is niet mogelijk. Christus is het immers die ons God als Abba, Vader heeft leren kennen. En dat laatste is dan ook de reden waarom de Kerk haar sociale leer omtrent vrede zowel in de diepte als in de breedte heeft uitgewerkt als werk voor de hele mensenfamilie van broeders en zusters,” zo vervolgde Van Iersel.

In de tweede helft van zijn lezing noemde Van Iersel een aantal voorbeelden hoe vredespraktijken in en vanuit de parochies gepland en georganiseerd kunnen worden. Bidden valt bijvoorbeeld daaronder, maar ook vredeseducatie, humanitaire acties en interreligieuze samenwerking maken daar deel van uit. Tot besluit vertelde Van Iersel over de vredesopdracht van de diaken: “Ik meen dat de diaken juist door de combinatie van diaconale, missionaire en pastorale taken, zoals geprofileerd door Vaticanum II en hiervan afgeleide kerkelijke documenten, goed gepositioneerd is om het kerkelijk vredeswerk te bevorderen.” Hij hoopte de aanwezigen “een beeld te hebben geschetst van de noodzaak en de mogelijkheden om in en vanuit parochies het kerkelijk vredeswerk van de nodige diaconale en missionaire impulsen te voorzien.”

De volgende diocesane diakendag is op 21 januari 2012.

Klik hier om de presentatie van de diocesane diaconale werkers te downloaden