Hulpbisschop Th.C.M. Hoogenboom van het Aartsbisdom Utrecht en scriba A.J. Plaisier van de Protestantse Kerk in Nederland onthulden op 28 mei in Wijk bij Duurstede (‘Dorestad’) in de buitenmuur van de Grote Kerk samen het monument voor de missionaris Bonifatius. Dit monument is gemaakt door beeldhouwer Serge van Druten en is een blijvende herinnering aan de komst van Bonifatius naar Dorestad in 716. De gezamenlijke onthulling stond symbool voor het “feit dat de beide kerken een gemeenschappelijk verleden hebben,” aldus de organisatie van het herdenkingsprogramma.

De onthulling van het monument vond plaats in het kader van de herdenking van ‘Bonifatius – Dorestad 1300 jaar’. Voorafgaand was er een bijeenkomst in de Grote Kerk, waarbij behalve burgemeester T.R. Poppens van Wijk bij Duurstede ook vertegenwoordigers uit Dokkum en Fulda (waar Bonifatius ligt begraven) aanwezig waren. Er stonden onder meer drie lezingen en de presentatie van het boek ‘Bonifatius in Dorestad’ van Luit van der Tuuk op het programma. Ook speelden twee acteurs (Jacques van der Laak en Aart Molendijk) de historische ontmoeting na tussen de missionaris Bonifatius en koning Radbod van de Friezen. Bonifatius kondigde daarin zijn missie aan: de Friezen van hun heidense afgoden verlossen. Koning Radbod wenste hem succes maar voegde eraan toe: “Ik denk niet dat je het lang uithoudt.” Hoewel Bonifatius inderdaad kort daarop terugkeerde naar Engeland, kwam hij twee jaar later terug naar het Europese vasteland. Hij reisde door grote delen van Europa om na de dood van Radbod in deze contreien zijn missiewerk te hervatten. Bonifatius was 44 jaar toen hij in 716 bij Dorestad arriveerde en werd op zijn 81ste bij Dokkum vermoord.

“In bijna veertig jaar heeft hij het aanzien van Europa veranderd,” zo concludeerde ds. Piet L. de Jong in zijn lezing over de historie van Bonifatius’ missiewerk. In 716 meerde een aantal monniken onder aanvoering van Wynfreth (door de paus Bonifatius genoemd) in Dorestad aan. Bonifatius werkte enkele jaren samen met de heilige Willibrord maar wilde hem niet opvolgen – “hij wilde geen kleefbaan, hij wilde bewegen, ondernemen, kerkjes en kapellen stichten, verder en verder Europa in,” aldus ds. De Jong. ‘Rome’ benoemde hem tot aartsbisschop voor heel Europa, “een soort vliegende kiepbediening.” In die rol stichtte hij niet alleen kerken, maar begon ook de aanwezige christenheid te organiseren. Conflicten met Frankische vorsten zorgden ervoor dat hij in 750 op een zijspoor belandde.

Mgr. Hoogenboom sprak over de Europese betekenis van Bonifatius. Hij haalde de woorden aan die Bondskanselier Adenauer in 1954 in Fulda, tijdens het 1200ste herdenkingsjaar van Bonifatius’ marteldood, sprak bij het graf van Bonifatius: “Bonifatius is niet alleen de Apostel van de Duitsers. Hij is een Europeaan.” Hij bracht een structuur van bisdommen, maar ook saamhorigheid, aldus Adenauer destijds. Mgr. Hoogenboom: “Het toetreden van Midden- en Oost-Europese staten tot de Europese Unie en de toegenomen Euroscepsis maken opnieuw de vraag actueel wat Bonifatius’ erfenis betekent voor het Europese project aan het begin van de 21ste eeuw. Hoe kijken wij naar Bonifatius?” Hem alleen zien als een man die eenheid bracht door regels en wetten zou hem tekort doen, aldus de Utrechtse hulpbisschop.
“In een tijd waarin zoveel mensen op het Europese continent, ook christenen, in verwarring zijn, op drift zijn, geestelijk en fysiek ontheemd, spoort Bonifatius ons aan om getuigen te zijn van het Evangelie van de hoop. Terwijl Europa steeds meer in de greep lijkt te komen van nationalisme herinneren we ons Bonifatius als degene die Gods grenzeloze liefde verkondigde,” zo benadrukte mgr. Hoogenboom. “Het blijft te betreuren dat in de Preambule van de ontwerp-Grondwet voor Europa geen verwijzing werd opgenomen naar de joods-christelijke tradities en waarden die onmiskenbaar in de lidstaten van de Europese Unie zijn terug te vinden. Europa is ondenkbaar zonder haar joods-christelijke wortels. In een Europa waarin de menselijke waardigheid op allerlei manieren onder druk staat, is Bonifatius’ betekenis ook gelegen in het feit dat zijn verkondiging was gebaseerd op het geloof dat de mens geschapen is naar Gods beeld en gelijkenis.”

De Europese Unie worstelt met een groot imagoprobleem en in de discussies over hoe het met Europa verder moet, ligt de focus te vaak en te veel op de structuren, de financiering, de politieke haalbaarheid. “Kortom de horizontale dimensie. Gelet op deze ontwikkeling heeft Europa dringend behoefte aan nieuwe bezieling, aan openheid voor de verticale, transcendente dimensie van de mens, diens leven en samenleven. Het levend houden van de gedachtenis aan Bonifatius’ leven en werken kan bijdragen aan het opnieuw ontwaken van het besef van Gods liefde die zich in Jezus Christus heeft geopenbaard, aan de herontdekking van de christelijke waarden die ten grondslag liggen aan Europa en aldus aan de broodnodige hernieuwde bezieling van het Europese project,” aldus mgr. Hoogenboom.

Volgens scriba A.J. Plaisier “mogen wij Bonifatius dankbaar zijn dat hij ooit zijn Engeland heeft verlaten om naar ons land te komen. We mogen hem nogmaals danken dat hij op hoge leeftijd ons land weer heeft opgezocht om het evangelie te verkondigen.” Intussen leven wij 1300 jaar na Bonifatius. “Soms lijkt het erop dat het dus 1300 jaar heeft standgehouden en nu wordt afgebroken. Niet dat de missionarissen nu worden vermoord maar de amuletten komen weer tevoorschijn en de open plek in het bos lijkt weer overwoekerd te raken. Een seculiere deken dekt de hemel af en een hedonistische cultuur ketst het licht van God af. Laten we dan echter niet vergeten dat het zo al 1300 jaar lang vergelijkbaar toegaat,” zo benadrukte de scriba, die optimistisch afsloot: “Het evangelie zal verkondigd blijven worden en harten blijven winnen. Het is het echte enerverende gebeuren in de tijd, ook voor ons, ook in onze eeuw. Altijd weer zullen verkondigers opstaan in de voetsporen van Bonifatius, en altijd weer zullen mensen opstaan tot de vreugde in God.”

Klik hier voor de lezing van ds. Piet L. de Jong
Klik hier voor de lezing van mgr. Hoogenboom
Klik hier voor de lezing van scriba A.J. Plaisier

Op zondag 5 juni, de sterfdag van Bonifatius, is er een dankviering ter ere van deze heilige. Deze viering is om 9.30 uur in de St. Johannes de Doperkerk te Wijk bij Duurstede, Klooster Leuterstraat 37. Voorgangers zijn Laura de Vries, pastoraal werker van de parochie Paus Johannes XXIII, en permanent diaken Nico Smit uit Hilversum, lid van het Bonifatius-Dorestadcomité en op bezoek geweest in de geboortestreek van Bonifatius in Engeland. De viering bestaat onder meer uit luisteren naar het levensverhaal van Bonifatius, met een koor Bonifatiusliederen zingen en stilstaan bij wat het christelijke geloof in iemands leven en voor de samenleving  kan betekenen. Na de viering is er gelegenheid voor onderlinge ontmoeting, alle aanwezigen krijgen een mooi aandenken mee.

Foto’s: Lianda Hofstede-Slijkerman, Marijke Dekker en Theo Slijkerman