Bedevaart: vieren en ontmoeten in Vézelay
Vézelay was de locatie van de tweede dag van de busbedevaart door Noord-Frankrijk. De pelgrims startten met een Eucharistieviering in een kapel van de basiliek Sainte Marie-Madeleine. Deze fraaie kerk is vernoemd naar de heilige Maria Magdalena, van wie in de crypte een reliek wordt bewaard. De zorg voor de liturgie in deze basiliek is toevertrouwd aan de broeders en zusters van de Fraternités de Jérusalem.
Om de kerk te bereiken, was een regenachtige wandeling heuvelop noodzakelijk – de basiliek is gelegen bovenop de eeuwige heuvel (‘la colline éternelle). Vézelay is van oudsher een belangrijke halte voor pelgrims vanuit het noorden. Tevens is dit een vertrekpunt voor de pelgrimsroutes naar met name Santiago de Compostella (1.700 kilometer). Maria Magdalena is de heilige aan wie men bescherming en moed vraagt voor een zware tocht of een spirituele reis.
In zijn preek ging mgr. Woorts in op de vraag waarom juist Maria Magdalena als eerste Jezus na Zijn verrijzenis mocht zien. Mgr. Woorts haalde daartoe een homilie van paus Gregorius de Grote aan, die erop wees dat Maria Magdalena als enige na Jezus’ kruisdood en begrafenis bij Zijn graf bleef: “Zo kwam het dat alleen zij Hem toen mocht zien, omdat zij gebleven was om Hem te zoeken. De kracht van het goede werk bestaat immers in de volharding,” citeerde mgr. Woorts deze in 604 overleden paus.
Mgr. Woorts: “Het verlangen van Maria Magdalena naar Jezus was zeer groot en volhardend. Hopelijk geldt dat ook voor ons. Maar het verlangen van de Heer naar ieder van ons, Zijn liefde voor elk mens, is oneindig veel groter, onvoorstelbaar groot. Het is die liefde van Jezus voor Maria Magdalena en voor al zijn leerlingen de eeuwen door waarvoor Hij zijn leven heeft gegeven tot op het kruis, waarvoor Hij verrezen is om ons voor te gaan naar het huis van de Vader waar Hij voor ons een plaats heeft bereid. Zo groot is zijn verlangen naar en Zijn liefde voor ons, dat Hij ons eens wil binnenleiden in het hemels heiligdom waar deze prachtige eeuwenoude basiliek een voorafbeelding van wil zijn.”
Maria Magdalena kreeg van Jezus de opdracht naar de apostelen te gaan en te getuigen van Zijn verrijzenis, daarom noemde de H. Thomas van Aquino haar de Apostel der Apostelen. Mgr. Woorts: “Ook wij zijn geroepen om van Jezus te getuigen, om Zijn liefde uit te stralen en te doen ervaren. Daartoe vieren wij Eucharistie, ontmoeten en ontvangen wij onze Heer Jezus heel persoonlijk in de gemeenschap van Zijn Kerk.”
Na de viering gaf vrijwilligster Clara de pelgrims een rondleiding door de basiliek. Deze werd door architect Violet le Duc gerestaureerd, hij zorgde voor een herwaardering van de gotiek en inspireerde onder anderen de Nederlandse architect Pierre Cuypers. Clara behandelde vier thema’s: de overgang van het romaanse deel van de basiliek naar het gotische deel; de 900 jaar oude beeldhouwwerken, de rol van het zonlicht in de verschillende jaargetijden en de connectie met Maria Magdalena.
De bouw van de kerk in de 12de eeuw begon in romaanse stijl, maar ging na verloop van tijd verder in gotische stijl. De rondleiding startte bij het timpaan, de sculptuur boven het middenportaal die de nederdaling van de H. Geest over de apostelen en de verkondiging van het geloof aan de volkeren weergeeft. Ooit was het kleurrijk geschilderd, maar de kleuren verdwenen in de loop der eeuwen. Ook zijn door de godsdienstoorlogen en de Franse Revolutie delen beschadigd geraakt.
Clara wees op een aantal bijzondere elementen, zoals de wind die waait over de apostelen, de zetel van Christus (een stad) en zijn grote handen waar stralen uit schieten. Onderaan loopt een stoet pelgrims: zij zijn op weg naar het eeuwig leven en krijgen de spirituele onderrichting goed te luisteren – daarom werd een aantal figuren met grote oren afgebeeld. Maar ook is in dit timpaan een ring met de tekens van de sterrenbeelden te zien.
In de kerk wees Clara op een aantal bijzondere beeldhouwwerken en liet op foto’s zien hoe het lichtspel in de kerk verandert in de seizoenen. Zo valt op de langste dag (21 juni) veel licht door de hoge ramen en vormt zo een pad in het midden van de basiliek: de weg van het licht. De rondleiding eindigde in de crypte, waar de reliek van de H. Maria Magdalena wordt bewaard.
Na de lunch en de afwas (door de pelgrims zelf gedaan) vertelde de Nederlandse zr. Ruth over haar leven binnen de Fraternités de Jérusalem en hun werk in Vézelay. Mgr. Woorts is een oude bekende van zr. Ruth, hij leerde haar in 1997 kennen toen hij enkele maanden in Parijs bij deze monastieke gemeenschap verbleef. Ze vertelde dat haar gemeenschap in 1993 in Vézelay was begonnen, maar wat hadden stadsmonniken in een dorp met 355 inwoners te zoeken? “Maar onze spiritualiteit bleek breder,” aldus zr. Ruth, “we zijn ook aanwezig in de wandelende stad. En in 1993 had de basiliek van Vézelay al ruim 800.000 bezoekers per jaar.” De gemeenschap verzorgt nu drie vieringen per dag in de bijzondere vierstemmige liturgie, ze ontvangen groepen en zijn op andere manieren actief in de dorpsgemeenschap. Zr. Ruth: “We zijn dankbaar zoals het loopt en het is heerlijk om hier te leven.”
Ze vertelde ook over haar roeping, op 1 mei 1986. Die dag werd ze op haar veertigste als niet-katholiek tijdens een vakantie overvallen door licht en liefde, terwijl ze in een museum naar een Spartaanse kloostercel keek. Tot dan toe had ze een internationale carrière bij diverse ministeries. “De maanden daarna bleven die emoties, er was een deur bij mij geopend die ik niet kon negeren.” Na een eerste kennismaking met de Karmel hoorde ze over de Fraternités de Jérusalem. “Ik ging naar de gemeenschap in Parijs en toen ik er de drempel over ging, voelde ik me thuis.”
Na enkele uren vrije tijd in Vézelay reisden de pelgrims door naar Nevers. Daar overnachtten ze in het klooster waar de heilige Bernadette woonde en waar nu haar lichaam in een glazen schrijn ligt.
Voor Bernadette Hinkema uit Arnhem is deze bedevaartweek “een week waarin ik kan vieren wat mij kracht geeft, om er sterker uit te komen. De vieringen zijn belangrijk, maar ook de plekken waar we heen gaan zoals de mooie kathedralen – en het met elkaar vieren. En dan is er nog de prachtige kunst. Maar vooral dat samen vieren raakt mij, zoals dat ook gebeurt als ik in Lourdes ben. Net als daar hebben we hier in de groep waardevolle gesprekken, de mensen hebben al heel snel persoonlijk contact met anderen in de groep. Voor mij is extra mooi dat we aan het eind van deze tweede dag in Nevers zijn aangekomen. Hier is de reliekschrijn van Bernadette en naar haar ben ik vernoemd. Hier ervaar ik rust en warmte en dat we hier nu zijn is echt een cadeautje. De eerste twee dagen van deze bedevaart vond ik prachtig: vandaag de basiliek in Vézelay en gisteren de viering in de kapel met boven ons die prachtige glas-in-lood ramen. Die plekken maken het speciaal en de overwegingen helpen je om weer verder te gaan.”