In het Utrechtse Museum Catharijneconvent vond zaterdag 14 april de eerste ‘Tussen Kerk en kunst’-middag plaats. Dit evenement werd georganiseerd vanwege het 150-jarig jubileum van de collectie van het Aartsbisschoppelijk Museum. Belangstellenden konden hun christelijke voorwerpen laten becommentariëren door deskundigen. Hoofdgast kardinaal Eijk had een houten beeld meegenomen van de H. Martinus, gekregen van zijn jaargenoten van de priesteropleiding toen hij bisschop van Groningen-Leeuwarden werd.

Inhoudelijk directeur Ruud Priem van het Catharijneconvent opende de middag. Hij noemde het Aartsbisschoppelijk Museum (ABM) “één van de pijlers van het Catharijneconvent.” Namens het ABM-bestuur sprak hulpbisschop Woorts de aanwezigen kort toe. Hij vertelde onder meer dat deze ‘Tussen Kerk en kunst’-dagen niet alleen als doel hebben de ABM-collectie onder de aandacht te brengen maar ook de mensen meer te vertellen over hun eigen dierbare voorwerpen. Aansluitend introduceerde kardinaal Eijk het door hem meegebrachte beeld van de H. Martinus die zijn mantel in tweeën snijdt om een deel aan een bedelaar te geven, dat hem “dierbaar is vanuit het perspectief van het r.-k. geloof én vanuit mijn persoonlijke roeping. Dhr. Priem noemde net het programma ‘Tussen Kunst & Kitsch’, waarop deze dag geïnspireerd is. Ik hoop dat mijn beeld geen kitsch is – maar ik ben enigszins gerustgesteld, want hij zei mij daarnet al dat hij het een mooi exemplaar vindt.”

 
Foto links: Mgr. Woorts met de rozenkransring van zijn opa

‘Meest kostbare’
De kardinaal beschreef in het kort de geschiedenis van de H. Martinus en gaf daarbij ook de reden dat zijn jaargenoten hem juist dit beeld schonken: de H. Martinus is de schutspatroon van de stad Groningen. “De inzet van deze geweldige heilige is voor mij een groot voorbeeld. Deze heilige inspireert mij steeds om als bisschop met groot enthousiasme het geloof te blijven verkondigen,” zo besloot kardinaal Eijk zijn toespraak. Voor de camera’s van Katholiek Nederland TV besprak even later één van de aanwezige deskundigen het beeld.
Eerst lichtte mgr. Woorts nog de door hem meegebrachte voorwerpen toe: een kistje met daarin de rozenkransen van zijn vier grootouders. De inhoud is hem bijzonder dierbaar: “Qua geloof heb ik veel te danken aan mijn grootouders. Voor hen was het geloof juist ook belangrijk in moeilijke tijden.” Op het eind van zijn leven lukte het mgr. Woorts’ opa door fysieke beperkingen niet meer om de gewone rozenkrans te bidden, maar de rozenkransring die mgr. Woorts voor hem uit Lourdes meebracht, heeft hij nog zes jaar gedragen en intensief gebruikt. Ook deze ring bewaart de Utrechtse hulpbisschop in het kistje. De inhoud daarvan “is geen kunst, maar het is het meest kostbare wat ik in huis bewaar, materieel gezien.”

Middeleeuws handschrift met gezang voor Maria Lichtmis

Hoogtepunten
In de Grachtenzaal van het museum bekeek vervolgens een panel van deskundigen de voorwerpen die mensen hadden meegebracht. Dit varieerde van kleine kruis- of Mariabeeldjes tot prachtige (gebeden-)boeken en van devotieprentjes tot een heuse Arma Christi: een frater van Utrecht bracht dit kistje mee waarin de attributen, de wapenen van de lijdende Christus zijn afgebeeld (zoals de zweetdoek maar ook de penningen van het verraad van Judas). Tot haar eigen verrassing bleek één van de ABM-bestuursleden in het bezit van een reliek van de H. Theresa van Avila. Iemand anders bracht naast (handgemaakte) devotieprentjes een blad mee uit een middeleeuws handschrift, met daarop een gezang voor Maria Lichtmis.

 
Foto links: Op tafel: de Arma Christi
Foto rechts: Kruisbeeld uit het atelier Brom met links ernaast het zilveren Mariabeeldje uit hetzelfde atelier

Hoogtepunten van de middag waren onder meer een fijn zilveren Mariabeeldje uit het beroemde atelier Brom en een kruisbeeld uit hetzelfde atelier. Degene die dit meebracht, heeft zelf nog aan het beeld gewerkt en kon vervolgens de eigenaar van het Mariabeeldje informatie geven over de herkomst daarvan. Ook bijzonder was een middeleeuws Utrechts Madonnabeeld (vroeg 15de eeuws).

Foto links: Mgr. Woorts bekijkt het zilveren beeldje uit het atelier Brom; op tafel: de 15de eeuwse Madonna
Foto rechts: RKK-verslaggever Sjoerd Muller had een bijzondere rozenkrans meegebracht

Er volgen nog twee ‘Tussen Kerk en kunst’-dagen: zaterdag 21 april in Borne met als speciale gast Herman Finkers en zaterdag 12 mei in Arnhem, waar Leo Fijen acte de présence zal geven. Meer informatie: www.aartsbisschoppelijkmuseum.nl