Kardinaal Eijk heeft op 7 mei in de Sint Catharinakathedraal te Utrecht Antoon van Gaans en Richard Meijer tot diaken gewijd. “In september 2018 startte het Aartsbisdom Utrecht een nieuwe opleiding voor permanente diakens,” zo riep kardinaal Eijk tijdens zijn welkomstwoord in herinnering. “We zijn verheugd dat vandaag de eerste kandidaten van deze opleiding de diakenwijding gaan ontvangen.”

Kardinaal Eijk noemde als bijzonder detail dat beide wijdelingen vlakbij een parochiekerk of in een geloofsgemeenschap wonen, waar zij ook actief zijn en waarvan bovendien een permanent diaken de patroonheilige is. “Voor Antoon betreft dit de parochiekerk in De Bilt, onder andere toegewijd aan de H. Laurentius, en voor Richard de parochiekerk in Hoonhorst, die is toegewijd aan de H. Cyriacus. Laurentius en Cyriacus waren diakens in het Rome van de derde/vierde eeuw die voor hun geloof in Christus en dienstbaarheid aan de Kerk de marteldood gestorven zijn. Op voorspraak van deze twee heilige diakens bidden we dat Antoon en Richard naar hun voorbeeld en op hun voorspraak als permanente diakens vruchtbare en moedige getuigen van Christus mogen zijn.”

Ook rector Kuipers van de priester- en diakenopleiding het Ariënsinstituut benadrukte dat 7 mei “een vreugdevolle dag” voor het Aartsbisdom Utrecht was. Hij zei bij het moment in de liturgie van de uitverkiezing van de kandidaten dat de wijdelingen twee mannen met twee totaal verschillende levensgeschiedenissen zijn, “maar beiden hebben de Heer in hun leven ontmoet en zijn op Zijn uitnodiging tot navolging ingegaan.” Antoon van Gaans werd geboren in een belijdend katholiek Brabants gezin en van jongs af aan vertrouwd met het geloof heeft hij altijd de band met de Kerk behouden. Kuipers: “Hij is lange tijd actief in de Kerk, met name in de geloofsgemeenschap St. Michaël en Laurens in De Bilt (parochie HH. Martha en Maria) heeft hij vele functies vervuld. In 2015 is hij gestart met de deeltijdstudie theologie omdat hij van mening was dat hij als voorzitter van de pastoraatsgroep meer theologische achtergrond moest hebben. Die studie wakkerde zijn interesse in de theologie en het pastoraat aan en geleidelijk ontstond het verlangen om diaken te worden.”
Richard Meijer is geboren in een Nederlands Hervormd gezin in het Groningse Bedum. “In zijn jeugd werd naar eigen zeggen de kiem gelegd voor zijn verdere geloofsontwikkeling,” aldus Kuipers. “Zoals vaker werd zijn betrokkenheid bij kerk en geloof tijdens zijn tienerjaren minder en nam hij afstand van de kerk. Toen hij begin twintig was, bezocht hij voor het eerst een katholieke viering, hij voelde zich er thuis en na enkele gesprekken en geloofsverdieping werd hij opgenomen in de katholieke Kerk. Verschillende ervaringen maar vooral een bedevaart naar Lourdes hebben hem een verlangen naar meer doen ervaren. Hij heeft de pastorale school van het aartsbisdom gevolgd en kwam tot de conclusie dat de opleiding en vorming tot permanent diaken een passende weg voor hem zou kunnen zijn.”

Kardinaal Eijk opende zijn preek met de vraag: ‘Waarom besluit iemand vandaag de dag nog om zich tot diaken te laten wijden?’ Beide diakenkandidaten hebben volgens hem een goede opleiding en mooie baan en zijn actief in hun parochie. “Wat voegt de diakenwijding toe aan jullie leven en dat van jullie medeparochianen?” zo vroeg kardinaal Eijk zich nogmaals af. Bovendien: “Bij het woord diaken denken de meeste mensen spontaan aan het verrichten van diaconale liefdeswerken. Maar is daar in de huidige samenleving nog wel plek voor? Daar deed de Kerk op grote schaal aan, tot pakweg het einde van de jaren vijftig. Daarna heeft de overheid al die taken van de Kerk overgenomen. Zijn diaconale liefdeswerken daarom niet ouderwets en achterhaald?”
Het antwoord op die laatste vraag gaf de Utrechtse aartsbisschop zelf: “Was dat maar waar. Er zijn meer mensen dan wij vaak denken, ook mensen met een fulltime baan, die nauwelijks rond kunnen komen en aangewezen zijn op onze voedselbanken, kledingbanken en andere vormen van ondersteuning.”
Daarnaast heeft de diaken een rol in de verkondiging van Christus en Zijn Evangelie, waarop onder meer de sociale leer van de Kerk is gebaseerd. Bovendien heeft de diaken een bijzondere taak in de viering van de liturgie, memoreerde kardinaal Eijk. Naast de priester of de bisschop is het alleen de diaken die in een Eucharistieviering onder meer de preek mag verzorgen.
Op de vraag ‘waarom dan toch diaken worden?’ zijn volgens kardinaal Eijk twee antwoorden te geven: “Op de eerste plaats hebben jullie besloten je tot diaken te laten wijden, omdat jullie je door Christus tot dit ambt geroepen weten. Meestal maakt de Heer iemand een bijzondere roeping tot het priesterschap, het diaconaat of het religieuze leven kenbaar, doordat hij hem daartoe een diep en intens verlangen in zijn hart legt.”

Op de tweede plaats doet de diaken welswaar voor een deel dezelfde dingen als ook andere parochianen, maar hij doet dat op een essentieel andere manier, aldus kardinaal Eijk. “Door de diakenwijding wordt de kandidaat in zijn zijn veranderd. Dit is een zijnsverandering die hij voor de rest van zijn leven, maar ook in eeuwigheid als een merkteken zal behouden. En deze zijnsverandering komt hierop neer dat hij door de wijding een zodanig intense verbondenheid met Christus krijgt, dat hij zijn dienstbaarheid op sacramentele wijze tegenwoordig stelt onder de mensen die aan zijn zorgen zijn toevertrouwd. De taken die hij verricht, kunnen voor een deel wellicht door anderen worden uitgevoerd, maar krijgen door de sacramentele tegenwoordigstelling van de dienstbaarheid van de verrezen Heer via de diaken een zeer bijzondere werking en betekenis.”
Na afloop van de wijdingsplechtigheid was er een receptie in de nabijgelegen Nicolaïkerk, waar velen de gelegenheid namen om de wijdelingen te feliciteren.