De exploitatie van het Aartsbisdom Utrecht kent al een aantal jaren structurele tekorten, zonder bezuinigingen zou het bisdom volgend jaar technisch failliet zijn. Dit maakt ingrijpende maatregelen noodzakelijk, waaronder inkrimping van de personele formatie. Daartoe heeft de staf van het aartsbisdom een voorgenomen besluit tot reorganisatie opgesteld, dat gisteren aan de ondernemingsraad is aangeboden, nadat het eerder met het metropolitaan kapittel en de raad voor economische aangelegenheden was besproken. Doel van het plan is om in 2010 tot een sluitende exploitatie te komen.

Kern van de financiële problematiek van het Aartsbisdom Utrecht zijn de structurele exploitatietekorten: er is jaarlijks een structureel tekort van rond € 1,7 miljoen op een totale begroting van ongeveer € 5 miljoen. Ook heeft het Aartsbisdom sinds 2005 aanzienlijke terugbetalingsverplichtingen. Door die combinatie is met name de liquiditeit van het Aartsbisdom sterk uitgehold: in vijf jaar van € 10,7 miljoen naar € 4,9 miljoen, een proces dat zich in 2008 versneld heeft voortgezet.

Het reorganisatieplan bevat een aantal elementen. Ten eerste een verregaande inkrimping van de personele formatie. Per saldo zal de organisatie over alle geledingen in de komende jaren met bijna 22 op een totaal van ruim 57 vte krimpen. Gedwongen ontslagen zijn niet te vermijden: in het plan wordt uitgegaan van gedwongen ontslagen met een omvang van ruim 13 vte. Hiermee wordt een bezuiniging bereikt van € 685.000 op jaarbasis.
Al eerder is de opheffing van de dekenaten bekendgemaakt, op bisdomniveau bedraagt die bezuiniging € 475.000. De vijf dekenaten worden vervangen door drie regiovicariaten, gevormd door een bisschoppelijk vicaris aan het hoofd, met beperkte secretariële ondersteuning. De al bekend gemaakte opheffing van de Diakenopleiding omvat een bezuiniging van € 70.000.
Met de opheffing van de dekenaten vervallen bij de parochies de dekenale bijdragen die tussen de 3,5% en 5% over de opbrengsten van parochies bedragen. Daarentegen zal het Aartsbisdom de rechtstreekse bijdragen van parochies aan het bisdom met 2,5% verhogen. Een deel was reeds in 2007 aangekondigd, 1,5% houdt verband met de bekostiging van de regiovicariaten. De verhoging betekent voor het Aartsbisdom een meeropbrengst van € 865.000 op jaarbasis. Voor parochies betekent dit alles bij elkaar genomen een verlichting van de lasten.

In totaal omvatten de maatregelen een ombuiging van € 1,9 miljoen, waarmee het primaire doel van Aartsbisschop Eijk om tot een sluitende exploitatie te komen in 2010 wordt bereikt. Een derde doelstelling houdt verband met de noodzaak om de financiële positie van parochies daar waar mogelijk te ontlasten.
Meer dan ooit is het voor het Aartsbisdom en de parochies van belang dat middelen en menskracht zorgvuldig worden ingezet op basis van pastorale beleidsplannen die duidelijke prioriteiten stellen. Van belang is dat met deze reorganisatie het Aartsbisdom in 2010, wat betreft de exploitatie, financieel gezond is. Als in de jaren daarna voldoende buffervermogen wordt opgebouwd, is het mogelijk om weer te werken aan een voorzichtige groei van pastorale en andere activiteiten. Die zijn nodig voor het verwezenlijken van de pastorale opdracht van het Aartsbisdom: de verkondiging van het Evangelie.
In verband met de vertrouwelijkheid van de besprekingen met de ondernemingsraad zullen gedurende deze besprekingen over de reorganisatie verder geen mededelingen worden gedaan.